Οι “αριστεροί οικονομολόγοι” και ο “άλλος δρόμος” προς... τον καπιταλισμό Δ. Κ

Οι “αριστεροί οικονομολόγοι”
και ο “άλλος δρόμος” προς... τον καπιταλισμό

Ελληνική “δυσκολία δανεισμού”
ή παγκόσμια καπιταλιστική χρεοκοπία

Ένα “άλλο δρόμο” σε σχέση με τη “δυσκολία δανεισμού” στην οποία έχει περιέλθει το Δημόσιο και την προσφυγή της Ελλάδας στο νέο διεθνή οικονομικό έλεγχο του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της ΕΕ καλεί την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ να ακολουθήσει η πρωτοβουλία “αριστερών και προοδευτικών οικονομολόγων και επιστημόνων” προερχόμενων από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ με κείμενο που έχει δημοσιοποιήσει από τις 15 Μαΐου.
Δέκα μέρες μετά την μεγαλύτερη γενική απεργία και εργατική διαδήλωση μεταπολιτευτικά (5 Μάη) που...
τρόμαξε με την εξεγερσιακή της δυναμική τους καπιταλιστές και τις κυβερνήσεις στην Ελλάδα, την Ευρώπη και όλο τον κόσμο
ανέδειξε για πρώτη φορά τόσο έκδηλα τη διεθνή πηγή και διάσταση της κατάσταση χρεοκοπίας στην οποία έχει περιέλθει το ελληνικός καπιταλισμός και το Κράτος του, με τον Όλι Ρεν να δηλώνει πως “ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας” θα οδηγούσε σε “παράλυση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος και οικονομική ύφεση [...] μεγαλύτερη από εκείνη της δεκαετίας του '30” (φιλανδική Suomen Kuvaleti, 6/5)
επιτάχυνε δραματικά τη σύσταση του πανευρωπαϊκού μηχανισμού σταθεροποίησης με 750 δις έως 1 τρις ευρώ με κεφάλαια χωρών-μελών της ΕΕ και του ΔΝΤ
....μια σειρά οικονομολόγων και επιστημόνων της αυτοαποκαλούμενης ριζοσπαστικής αριστεράς μιλά απλώς για “δυσκολία δανεισμού” της Ελλάδας μόνο και επιλέγει να συνδιαλλαγεί εμμέσως με εκείνη την κυβέρνηση που είναι επικεφαλής μιας εκστρατείας που -κατά τους ίδιους- απλώς “πλήττει” τις κατακτήσεις των εργαζομένων, λέγοντας πως μια τέτοια επιλογή, δηλαδή το διεθνές δάνειο και τα ακόλουθα αντιλαϊκά μέτρα “δεν είναι μονόδρομος”, αλλά υπήρχαν και άλλες επιλογές “πριν οδηγήσει [η κυβέρνηση]την Ελλάδα στο τελευταίο σκαλοπάτι του διασυρμού, εκεί που συνωστίζονται όλα τα αποτυχημένα κράτη του κόσμου”.

“Επιλογές” εντός συστήματος, εκτός τόπου και χρόνου

Συγκεκριμένα, λένε πως η ελληνική κυβέρνηση θα “μπορούσε: να προσφύγει σε εσωτερικό δανεισμό [...], να απαιτήσει ευνοϊκό δανεισμό από την ΕΚΤ (με επιτόκιο 1% που δανείζει τις τράπεζες) [...] να απευθυνθεί στην Κίνα [...], στη Ρωσία και στις αραβικές χώρες, να απαιτήσει διμερή δανεισμό από άλλες χώρες της ΕΕ ακόμη κι απ’ τη Γερμανία με το επιτόκιο που δανείζεται η ίδια, ως ελάχιστη υποχρέωση τους για τη ζημιά που έχουν προκαλέσει στο εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας [...] να συμπτύξει μέτωπο διεκδίκησης φθηνών δανείων με άλλες χώρες του νότου που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα [...] να αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή, [...] να φορολογήσει την εκκλησία, τις τράπεζες, τους εφοπλιστές, να μειώσει τους εξοπλισμούς, κ.α.”
Το όψιμο... ενδιαφέρον για το “διασυρμό” και την “αποτυχία της χώρας” και οι απαράδεκτες αυταπάτες για το τι είναι και τι μπορεί να κάνει η ιμπεριαλιστική Ευρωπαϊκή Ένωση -την ώρα που αυτή μετατρέπεται σε “αίθουσα βασανιστηρίων” κατά ένα σχόλιο των Financial Times- συμπληρώνονται με ανύπαρκτες και κάθε άλλο παρά φιλολαϊκές επιλογές που προτείνονται στην κυβέρνηση.
Aς εξετάσουμε μία προς μία τις δήθεν εναλλακτικές προτάσεις της εν λόγω πρωτοβουλίας
(α) Ο“εσωτερικός δανεισμός”, δηλαδή η έκδοση “λαϊκού ομολόγου” ή αλλιώς ο δανεισμός του Κράτους από τον ίδιο το λαό δεν θα απέδιδε σε συνθήκες καταρράκωσης της εθνικής αποταμίευσης την τελευταία δεκαετία και μαζικής ανησυχίας για την τύχη του ίδιου του Κράτους-εκδότη αυτού του ομολόγου. Ακόμη περισσότερο, αποτελεί μια άλλη εκδοχή της αφαίρεσης λαϊκού εισοδήματος για χάρη της αποπληρωμής ενός χρέους που κατά τ' άλλα “δεν δημιούργησαν οι ίδιοι” οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Επιπλέον, η απορρόφηση της λαϊκής αποταμίευσης που βρίσκεται στις τράπεζες από το Δημόσιο θα οδηγούσε σε κατάρρευση των τραπεζών λόγω ανεπάρκειας κεφαλαίων και σε ένα νέο πακέτο “διάσωσης” από πλευράς Κράτους
(β) Τόσο το “ευνοϊκό” επιτόκιο από την ΕΚΤ, όσο και ο “διμερής δανεισμός” της Ελλάδας, με κάθε μία χώρα-μέλος της ΕΕ χωριστά αλλά και το “μέτωπο διεκδίκησης” με τις άλλες καπιταλιστικές χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ήταν αιτήματα της ίδιας της κυβέρνησης Παπανδρέου που στην ουσία τους ικανοποιήθηκαν από την ΕΚΤ και την ΕΕ, καθώς η ΕΚΤ δέχτηκε να αγοράζει κρατικά ομόλογα, ο δανεισμός από τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης θα γίνεται με επιτόκιο που θα επιλέγει η κάθε δανείστρια χώρα από μόνη της, ενώ το “μέτωπο” του ευρωπαϊκού Νότου πέτυχε τη “στήριξη” του Βορρά, δηλαδή της Γερμανίας.
(γ) Η “απεύθυνση” στην Κίνα, στη Ρωσία και τις αραβικές χώρες επίσης έγινε, αλλά όχι μόνο δεν υπήρξε ανταπόκριση, αλλά -για παράδειγμα- η Ρωσία παρότρυνε την ελληνική κυβέρνηση να πάει... στο ΔΝΤ, ενώ οι άλλες προτίμησαν -όπως έχει φανεί μετά τη συμφωνία της 2ης Μαΐου- το δρόμο των επενδύσεων στην “πραγματική” οικονομία, όπως πχ η εξαγορά των λιμανιών στον Πειραιά ή στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας.
(δ) Η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής σε συνθήκες ύφεσης, παράλυσης των φορο-ελεγκτικών μηχανισμών και ύπαρξης μιας γιγάντιας μάζας χειμαζόμενων πολύ μικρών, μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων απαιτεί -όπως αρμόδιο στέλεχος του Υπουργείου Οικονομικών άτυπα είχε δηλώσει- “δύο εκατομμύρια εφοριακούς στο δρόμο καθημερινά”....
Αφού, όμως, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν χειρίστηκε με ένα ή περισσότερους από τους παραπάνω τρόπους τη “δυσκολία δανεισμού” της χώρας, θα μπορούσε εναλλακτικά , κατά την πρωτοβουλία, να ζητήσει “ακύρωση των αντιλαϊκών μέτρων” από την Ε.Ε, που εδικά “μετά την απόφαση της ΕΕ στις 9 Μαΐου” η Ελλάδα θα “διευκολυνόταν” να κάνει κάτι τέτοιο.
Η παραπάνω πρόταση είναι επιεικώς ανεδαφική, καθώς η απόφαση της 9 Μάιου, δηλαδή η καταρχήν συμφωνία για ένα πανευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης της ευρωζώνης αυτή τη φορά με κεφάλαια έως 1 τρις ευρώ (πάνω από το 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ), αποτέλεσε την ... ευρωπαϊκή επέκταση της απόφασης που αφορούσε την Ελλάδα μια εβδομάδα πριν, ενώ το αναγκαίο συμπλήρωμα της ήλθε λίγες μέρες μετά, με την ανακοίνωση πακέτων λιτότητας από όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ύψους 300 δις ευρώ!
Εξάλλου αλγεινή εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στο κείμενο αφήνεται η τύχη του ελληνικού λαού σε ένα “μέτωπο” της Ελλάδας με κυβερνήσεις όπως αυτή των Μπερλουσκόνι, Φίνι και Μπόσι στην Ιταλία, εξαφανίζοντας κάθε αναγκαιότητα κοινής πάλης του ευρωπαϊκού προλεταριάτου ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα, πολλώ μάλλον της πάλης για τη διάλυση της χρεοκοπημένης Ε.Ε. και την από τα κάτω, σοσιαλιστική ενοποίηση της Ευρώπης.

“Έξοδος από την ευρω-ζώνη”, όχι από την ΕΕ και τον καπιταλισμό

Κεντρικό σημείο -όμως- του κειμένου είναι άλλο... Μιας και τίποτα από όλα τα παραπάνω δεν έγινε από μεριάς κυβέρνησης και προκειμένου “να στηρίξουν τους αγώνες των εργαζομένων για υπεράσπιση και διεύρυνση των κοινωνικών τους κατακτήσεων” και “να μην περάσει ο νέος Μεσαίωνας”, οι “αριστεροί και προοδευτικοί οικονομολόγοι και επιστήμονες” προτείνουν την “ έξοδο από το ευρώ και την ΟΝΕ”, αλλά όχι και από την Ε.Ε. συνολικά, “ την παύση πληρωμών του χρέους και την επαναδιαπραγμάτευση του με στόχο την μείωση ή και τη διαγραφή του”, καθώς “το τεράστιο βάρος εξυπηρέτησης ενός χρέους που δεν δημιούργησαν οι εργαζόμενοι [...] παραλύει κάθε προσπάθεια άσκησης φιλολαϊκής πολιτικής”.
Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως:
1. Η έξοδος της καπιταλιστικής Ελλάδας μόνο από την ευρω-ζώνη και την ΟΝΕ , χωρίς έξοδο και από την ΕΕ και χωρίς τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της χώρας και τα αναγκαία έκτακτα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν από μιαν εξουσία των εργατών θα οδηγούσε τη χώρα σε κατάσταση πολύ χειρότερη από αυτή της -προ και μετά ΔΝΤ - χρεοκοπημένης Ουγγαρίας που είναι μέλος της ΕΕ αλλά όχι της ευρω-ζώνης. H υποτίμηση μιας επανεμφανιζόμενης δραχμής θα ήταν τόσο μεγάλη που θα οδηγούσε με ραγδαίους ρυθμούς σε πλήρη κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου και της τιμής της εργατικής δύναμης και των προϊόντων της.
Μια τέτοια πρόταση ισοδυναμεί αντικειμενικά με ακόμα μεγαλύτερη μείωση των αμοιβών των εργαζομένων προκειμένου να επιβιώσει ο ελληνικός καπιταλισμός.
2. Στα πλαίσια του καπιταλισμού και δη της E.E. η υποτίμηση θα άνοιγε το δρόμο για το μαζικό ξεπούλημα κάθε δημόσιας ή μη μεγάλης επιχείρησης στα ξένα μονοπώλια, τη μετατροπή της Ελλάδας σε ημι-αποικία και τους εργαζομένους τους σε πραγματικούς σκλάβους σαν “αντάλλαγμα” προς τους διεθνείς χρεώστες για τη μείωση των απαιτήσεων τους για την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους, γεγονός που εξαϋλώνει κάθε “φιλολαϊκό” όφελος από τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους.
Στην πραγματικότητα οι υπογράφοντες το κείμενο της πρωτοβουλίας με τις προτάσεις τους αναπαράγουν ο,τι έγινε στην Αργεντινή, όπου η αποδέσμευση του πέσο από την σύνδεση με το δολάριο κι η υποτίμησή του σε συνδυασμό με το χρεοστάσιο και την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους τα πλήρωσε ο Aργεντίνικος λαός. Μερικοί συνταγογράφοι αντιμετώπισης της κρίσης στην Ελλάδα αναπαράγουν στα κείμενά τους το αργεντίνικο μοντέλο, αγνοώντας ή αποκρύβοντας τη μαζική εξαθλίωση που επέφερε και μέχρι σήμερα επιφέρει στο λαό.

“Φιλολαϊκή” πολιτική από ένα αντιλαϊκό και χρεοκοπημένο Κράτος

Για να μην πληρώσουν οι εργαζόμενοι τη χρεοκοπία του καπιταλισμού πρέπει να βγούμε έξω όχι μόνο από τη ιμπεριαλιστική επιτήρηση της τρόικας, έξω από την ΟΝΕ και την ΕΕ αλλά κι έξω από το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό είναι άλλωστε το νόημα της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού. Κάθε απόπειρα επανάληψης μιας κεϋνσιανού τύπου κρατικής παρέμβασης στην πραγματικότητα όχι μόνο είναι αναποτελεσματική αλλά κι επιδεινώνει την κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και τις πληθωριστικές πιέσεις, με δραματικές συνέπειες για τις εργατικές και λαϊκές μάζες.
H «παύση πληρωμών», ένα «μορατόριουμ» ή χρεοστάσιο και η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους δεν μπορούν να είναι λύση πάνω στο έδαφος του χρεοκοπημένου καπιταλισμού.
Θα πρέπει να ανατραπεί η οικονομική βάση πάνω στην οποία θα ασκηθούν οι πιέσεις από την πλευρά των καπιταλιστών, μαζί και η κυβέρνηση και το Κράτος που περιφρουρεί τις καπιταλιστικές σχέσεις ιδιοκτησίας, παραγωγής και διανομής. Με άλλα λόγια πρέπει να υπάρχει μια επαναστατική εξουσία των εργατών -η δικτατορία του προλεταριάτου- που θα τσακίσει κάθε αστική αντίσταση και θα έχει στα χέρια της όλα τα μέσα για να αναδιοργανώσει ολόκληρη την κοινωνική ζωή σε νέες , σοσιαλιστικές βάσεις.
Αντίθετα, η πρωτοβουλία “απαιτεί από την κυβέρνηση” -δηλαδή από αυτήν την αστική κυβέρνηση, επικεφαλής αυτού του αστικού Κράτους- “να θέσει επιτέλους ένα φραγμό στη ασυδοσία των τραπεζών επιβάλλοντας απαγόρευση φυγής κεφαλαίων, να προχωρήσει στην κρατικοποίηση των μεγάλων τραπεζών, την επαναφορά στο δημόσιο των στρατηγικής σημασίας ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων” -και μάλιστα χωρίς να θέτει καν ζήτημα μη αποζημίωσης προς τα αφεντικά και εργατικού ελέγχου και διαχείρισης, αφήνοντας μ' αυτόν τον τρόπο τις ζημιές και τις υποχρεώσεις τους να τις πληρώσει ο λαός.
Εξάλλου, όπως έχει δείξει η εμπειρία από την πρώτη φάση της παρούσας παγκόσμιας κρίσης, αλλά και προεκλογικές δηλώσεις του ίδιου του σημερινού Πρωθυπουργού, η “κρατικοποίηση” των τραπεζών (πχ Bank of America) ή άλλων εταιριών (πχ Fredie Mac & Fanie Mae) μέσω της αγοράς των μετοχών τους ή της παροχής άλλων εγγυήσεων από το Κράτος δεν αποτελεί άγνωστη τακτική για τις αστικές κυβερνήσεις, εφόσον κάτι τέτοιο καταστεί αναγκαίο για τη διάσωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Απ' αυτήν την άποψη είναι ακόμα περισσότερο κενές περιεχομένου διεκδικήσεις του τύπου: “αύξηση των συντελεστών φορολόγησης των μεγάλων επιχειρήσεων στο 45% όπως ήταν μέχρι το 1981, [δηλαδή επί Κωνσταντίνου Καραμανλή του Α']... την άμεση αύξηση της φορολόγησης κεφαλαίου για να στηριχθεί η δημόσια υγεία και παιδεία [...] μείωση του ΦΠΑ και των έμμεσων φόρων και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τους εργαζόμενους”, ενώ ούτε συζήτηση δεν χωρά για το αν “αυτά τα μέτρα μπορούν να λύσουν το πρόβλημα χρηματοδότησης της οικονομίας κι αποτελούν αφετηρία μιας γενναίας αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου που έχουν ανάγκη οι εργαζόμενοι” με μόνη προϋπόθεση, ο λαός “να ανατρέψει τη νέα κατοχή [του ξένου κεφαλαίου και όχι ταυτόχρονα και του ελληνικού]” και “να ακυρώσει τα εξευτελιστικά, αντιλαϊκά σχέδια υποταγής στο ΔΝΤ και τον μηχανισμό εξόντωσης της ΕΕ”.
Eίναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι προτάσεις από μεριάς της πρωτοβουλίας εξαντλούνται στην “αναδιανομής” του πλούτου, δηλαδή μένουν καθηλωμένες μέσα στα καπιταλιστικά πλαίσια και δεν θίγουν την αστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, που μπλοκάρει την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και αποτελεί σε τελική ανάλυση την αιτία της κρίσης.
Για να εκπληρωθεί αυτό το πρώτο, “αριστερό” και “προοδευτικό” στάδιο, οι «αριστεροί οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί»“αναγνωρίζουν την ανάγκη διεύρυνσης του μετώπου δηλώνουν την πρόθεσή τους να συμβάλουν στο μέτρο των δυνάμεών μας σε κάθε ευρύτερη πρωτοβουλία που θα κινείται στην κατεύθυνση στήριξης των λαϊκών αγώνων και καταγγελίας της κυβερνητικής πολιτικής.
Μ' άλλα λόγια, καλούν σε ένα “ευρύ” “λαϊκό” μέτωπο, ένα “νέο ΕΑΜ” -όπως το ονομάζουν άστοχα αρκετοί από τους υπογράφοντες- που απλώς και μόνο θα “καταγγέλλει” αυτήν την κυβέρνηση και θα ζητά από αυτήν την κυβέρνηση να “ανατρέψει” την ξένη “κατοχή”
Η εργατική τάξη πρέπει να ακολουθήσει έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο – το δρόμο της ανεξάρτητης, αυτοργανωμένης ταξικής ενωτικής δράσης για την κατάργηση του χρέους στους διεθνείς τοκογλύφους, την εθνικοποίηση χωρίς αποζημίωση και κάτω από εργατικό έλεγχο των τραπεζών και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, την αναδιοργάνωση της κοινωνίας σε σοσιαλιστικές βάσεις από την εργατική εξουσία, την πάλη μαζί με τους Ευρωπαίους εργάτες για την διάλυση της ιμπεριαλιστικής ΕΕ και τις Ενωμένες Σοσιαλιστικές Πολιτείες της Ευρώπης. Για να ανοίξει αυτός ο δρόμος είναι τώρα περισσότερο από ποτέ αναγκαία η ανάπτυξη ενός επαναστατικού Κόμματος και μιας νέας επαναστατικής Διεθνούς, για την παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση και τον πανανθρώπινο ελευθεριακό κομμουνισμό.

Δημήτρης Δ. Κατσαγάνης